Decyzja czy operować zerwane więzadło krzyżowe przednie (WKP) ang. Anterior cruciate ligament (ACL) czy leczyć się zachowawczo zawsze w ostateczności należy do pacjenta.
Oczywiście lekarz zasugeruje swoje stanowisko, ale najczęściej przedstawi argumenty za i przeciw i… poprosi o samodzielne podjęcie decyzji.
Dla osoby nie znającej tematu może to być sporym wyzwaniem, a jako terapeuci często spotykamy się z próbą wymuszenia podpowiedzi, dlatego poniżej przedstawiamy najważniejsze aspekty tego tematu.
- Po pierwsze pewna diagnoza (czy na pewno mówimy o zerwaniu? częściowe czy całkowite?):
- Wywiad. Najłatwiej jest, jeśli pamiętamy sam uraz i mechanikę jego przebiegu. Najczęstszy mechanizm uszkodzenia ACL to skoślawienie kolana w wyproście z równoczesną rotacją zewnętrzną podudzia (np. nie wypięcie się nart podczas upadku).
- Badanie manualne lekarza (testy Lachmana, Pivot Shift, balotowanie rzepki itp. )
- Diagnostyka obrazowa: RTG, USG, MRI.
- Rtg jest zawsze początkiem diagnostyki w ortopedii, gdyż pozwala wykryć złamania kości i wykluczyć ewentualne zmiany nowotworowe, które mogły osłabić struktury stawowe.
- Usg warto wykonać u dobrego specjalisty, który przeprowadzi badanie czynne, czyli po przyłożeniu głowicy ultrasonografu wykona test szuflady przedniej. Jest to ważne, gdyż na rezonansie może wyjść zachowana ciągłość więzadła, ale w usg może się okazać, że jest ono rozciągnięte i mimo braku zerwania, nie spełnia swej funkcji.
- Rezonans magnetyczny pozwala potwierdzić diagnozę wstępną i wychwycić ewentualne uszkodzenia towarzyszące (np. łąkotka, chrząstka).
- Pamiętajmy, że 100% odpowiedź da tylko artroskopia.
- Po drugie funkcjonalność.Czyli mówiąc krótko trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie ‘’czy brak ACL przeszkadza mi w życiu codziennym”? Czy przy zwykłym chodzeniu po płaskim terenie, po schodach, przy kucaniu czy też podbiegnięciu do autobusu mogę ufać swojej nodze? Jeżeli podudzie ‘’nie nadąża’’, ucieka, słychać przeskakiwania lub chrupnięcia i objawy te narastają z biegiem czasu,to jest to jużwskazanie do rekonstrukcji.
- Czy potrzebuję moich kolan do codziennego chodzenia czy chcę uprawiać sport? Jeżeli chcesz być aktywny fizycznie, to brak ACL może prowadzić do niestabilności kolana przedniej, rotacyjnej lub złożonej. Przewlekła niestabilność może zaś doprowadzić do wtórnego uszkodzenia łąkotki, zmian w chrząstce stawowej i rozwoju artrozy (w wyniku powtarzających się podwichnięć).
- Ortopedyczne wskazania do rekonstrukcji to : niewydolność więzadła utrudniająca codzienne życie, współistniejące uszkodzenia struktur odpowiedzialnych za stabilność stawu (np. więzadła poboczne, łąkotki), utrzymująca się niestabilność mimo kilku miesięcznej rehabilitacji, kilkukrotne epizody niestabilności z następującymi wysiękami, ogólna zła ocena funkcjonalna kolana.
- Ortopedyczne przeciwwskazania do rekonstrukcji: duże zmiany zwyrodnieniowe stawu, znaczne ograniczenie ruchomości, wiek (dyskusyjne).
- Alternatywy: jeśli nie odczuwasz niestabilności kolana i jesteś zdecydowany już zawsze ćwiczyć mięśnie uda (czyli czynne stabilizatory kolana), a rezygnacja z niektórych rodzajów aktywności fizycznej cię nie przeraża, nie musisz poddawać się operacji.
- Trzeba też pilnować się z utrzymywaniem stałej wagi ciała, gdyż nadwaga przyspiesza rozwój zmian zwyrodnieniowych. Również ciąża, w przypadku kobiet, może nasilać dolegliwości (hormonalne rozluźnienie więzadeł + wzrost masy ciała).
- Jeśli interwencji chirurgicznej wymagają inne elementy stawu (np.łąkotki, chrząstka) to może warto zrobić ”za jednym zamachem” też rekonstrukcję.
Tak czy siak wybór zawsze należy do Ciebie .
A.W.
Jeżeli masz jakieś pytania dotyczące tego tematu prosimy o kontakt : kontakt@fizjoinformator.pl