Staw bio­dro­wy jest jed­nym z naj­więk­szych sta­wów orga­ni­zmu. Jego rolą jest prze­no­sze­nie cię­ża­ru cia­ła z tuło­wia na koń­czy­ny dol­ne, umoż­li­wia­nie ich rucho­mo­ści i zacho­wa­nie równowagi.

Jest to staw kuli­sty, pozwa­la­ją­cy wyko­ny­wać ruchy wokół wie­lu osi i płasz­czyzn. Two­rzy go gło­wa kości udo­wej i panew­ka w tale­rzu kości bio­dro­wej. Obie powierzch­nie sta­wo­we pokry­te są chrząstką.

Przez jamę sta­wo­wą prze­cho­dzi wię­za­dło gło­wy kości udo­wej a ota­cza ją masyw­na toreb­ka sta­wo­wa, któ­ra dzię­ki swej gru­bo­ści przej­mu­je nie­któ­re funk­cje więzadeł.

Gło­wa kości udo­wej poru­sza się w panew­ce sta­wu bio­dro­we­go zło­żo­nej z powierzch­ni księ­ży­co­wa­tej i wypeł­nio­ne­go tkan­ką tłusz­czo­wą dołu panew­ki. Panew­ka dodat­ko­wo pogłę­bio­na jest chrzęst­nym obrąb­kiem, któ­re­go brze­gi połą­czo­ne są wię­za­dłem poprzecz­nym panew­ki prze­rzu­co­nym nad wcię­ciem panew­ki. Obrą­bek sta­wo­wy jest struk­tu­rą włók­ni­sto-chrzęst­ną, któ­ra sta­no­wi prze­dłu­że­nie panew­ki sta­wu bio­dro­we­go. Jego zada­niem jest ochro­na gło­wy kości udo­wej przed ude­rze­nia­mi o kost­ny brzeg panew­ki oraz zabez­pie­cze­nie peł­ne­go ruchu w stawie.

Kość bio­dro­wa zbu­do­wa­na jest z tale­rza i trzo­nu, oddzie­lo­nych na powierzch­ni wewnętrz­nej przez kre­sę łuko­wa­tą. Talerz kości bio­dro­wej posia­da powierzch­nię poślad­ko­wą i krzy­żo­wo-bio­dro­wą. Nato­miast trzon posia­da powierzch­nię wewnętrz­ną i zewnętrzną.

Na powierzch­ni poślad­ko­wej umiej­sco­wio­ne są 3 kre­sy poślad­ko­we: przed­nia, tyl­na i dol­na, któ­re sta­no­wią ogra­ni­cze­nie miej­sca przy­cze­pu 3 mię­śni poślad­ko­wych: wiel­kie­go, śred­nie­go i małe­go. Ponad­to talerz bio­dro­wy ogra­ni­czo­ny jest przez grze­bień bio­dro­wy, któ­ry roz­po­czy­na się kol­cem bio­dro­wym przed­nim gór­nym, a zakoń­czy jest kol­cem bio­dro­wym tyl­nym gór­nym. Na brze­gu przed­nim tale­rza wyróż­nia­my kolec bio­dro­wy przed­ni gór­ny i kolec bio­dro­wy przed­ni dol­ny. Na brze­gu tyl­nym znaj­du­je się kolec bio­dro­wy tyl­ny gór­ny i kolec bio­dro­wy tyl­ny dol­ny oraz wcię­cie kulszowe.

Krę­tarz więk­szy to masyw­na wynio­słość kost­na na koń­cu bliż­szym kości udo­wej. Po stro­nie zewnętrz­nej oraz przed­niej znaj­du­ją się przy­cze­py mię­śni, nato­miast przed­nia stro­na słu­ży do przy­cze­pu mię­śnia poślad­ko­we­go małe­go oraz mię­śnia obszer­ne­go bocz­ne­go. Do stro­ny bocz­nej krę­ta­rza  przy­cze­pia się mię­sień poślad­ko­wy śred­ni, a na gór­nym brze­gu mię­sień gruszkowaty.

A.W.