Mno­gość zmian w sta­wie kola­no­wym musi być popraw­nie zdia­gno­zo­wa­na, a i kolej­ność poszcze­gól­nych eta­pów lecze­nia chi­rur­gicz­ne­go nie będzie dla pacjen­ta bez zna­cze­nia. Dia­gno­zu­jąc nale­ży wziąć pod uwa­gę nie tyl­ko budo­wę ana­to­micz­ną sta­wu i oś koń­czy­ny dol­nej, ale tak­że wszel­kie ogra­ni­cze­nia rucho­we, pod­wich­nię­cia i nie­wy­dol­no­ści więzadeł.

Ter­mi­ny: „pri­ma­ry, double i tri­ple varus kne­es” zosta­ły utwo­rzo­ne w celu kla­sy­fi­ka­cji szpo­ta­wo­ści koń­czy­ny z jed­no­cze­sną nie­sta­bil­no­ścią sta­wu kolanowego.

„Pri­ma­ry varus knee” moż­na okre­ślić jako szpo­ta­wość pier­wot­ną, ponie­waż ter­min ten obej­mu­je wystę­po­wa­nie fizjo­lo­gicz­nej szpo­ta­wo­ści koń­czy­ny dol­nej. Może ona postę­po­wać na sku­tek zmian zwy­rod­nie­nio­wych przy­środ­ko­we­go prze­dzia­łu sta­wu kola­no­we­go i zawę­ża­nia się szpa­ry sta­wo­wej w tym prze­dzia­le. Prze­su­nię­cie osi obcią­ża­nia na prze­dział przy­środ­ko­wy o 3 stop­nie dwu­krot­nie zwięk­sza obcią­że­nie w tej czę­ści sta­wu (1,2).

 „Double varus knee” defi­niu­je­my jako oś szpo­ta­wą koń­czy­ny dol­nej z jed­no­cze­sną nie­sta­bil­no­ścią bocz­ną sta­wu kola­no­we­go. Gdy oś obcią­ża­nia jest znacz­nie prze­su­nię­ta na prze­dział przy­środ­ko­wy, zwięk­sza się napię­cie tka­nek mięk­kich w prze­dzia­le bocz­nym (włą­cza­jąc w to pasmo bio­dro­wo-pisz­cze­lo­we i struk­tu­ry wię­za­dło­we). Powo­du­je to rów­no­cze­sną sepa­ra­cję powierzch­ni sta­wo­wych sta­wu w tym prze­dzia­le a tak­że nie­sta­bil­ność sta­wu. Mie­sień czwo­ro­gło­wy uda, mię­sień dwu­gło­wy uda, mię­śnie łyd­ki i pasmo bio­dro­wo pisz­cze­lo­we pra­cu­ją dyna­micz­nie by zba­lan­so­wać moment odwie­dze­nia w cza­sie cho­du w celu reduk­cji nie­sta­bil­no­ści bocz­nej. Czę­sto jed­nak nie­sta­bil­ność się pogłę­bia, co powo­du­je nisz­cze­nie chrząst­ki oraz zwięk­sze­nie dole­gli­wo­ści w obu prze­dzia­łach sta­wu kolanowego.

„Tri­ple varus knee” to ina­czej staw kola­no­wy szpo­ta­wy z jed­no­cze­sną tyl­no-bocz­ną nie­sta­bil­no­ścią, oraz towa­rzy­szą­cym temu tyło-wygię­ciem (genu recu­rva­tum). Wyni­ka to z fizjo­lo­gicz­nej szpo­ta­wo­ści, pogłę­bio­nej zmia­na­mi zwy­rod­nie­nio­wy­mi w przy­środ­ko­wym prze­dzia­le sta­wu kola­no­we­go, zawę­że­niem się szpa­ry sta­wo­wej i jed­no­cze­snej nie­sta­bil­no­ści wię­za­dła krzy­żo­we­go przed­nie­go, a tak­że struk­tur prze­dzia­łu tyl­no bocz­ne­go. Docho­dzi tu tak­że do znacz­ne­go prze­pro­stu w sta­wie kola­no­wym i zwięk­szo­nej rota­cji zewnętrz­nej kości piszczelowej.

E.K.

Jeże­li masz jakieś pyta­nia doty­czące tego tematu pro­simy o kon­takt :   kontakt@fizjoinformator.pl

LITE­RA­TU­RA:

1.         Eckhoff D.G., Bach J.M., Spit­zer V.M.,:Threedimensional Mecha­nics, kinematics,
and mor­fo­lo­gy ofthe knee viewd in vir­tu­al reali­ty. J Bone Joint Surg AM 87:71–80, 2005

2.         Guet­tier J.H., Glis­son R.,Stubbs A.J., et al,:The triad of varus mala­li­gn­ment, meni­scec­to­my, and chon­dral dama­ge: a bio­me­cha­ni­cal expla­na­tion for joint dege­ne­ra­tion based on pres­su­re and for­ce distri­bu­tion within the medial knee com­part­ment. In: Meeting
of the Ame­ri­can Ortho­pe­dic Socie­ty of Sports Medi­ci­ne. Edi­ted, Orlan­do, FL, 2002