Ruch, jaki zacho­dzi w sta­wie rzepkowo-udowym jest ruchem zło­żo­nym i odbywa się we wszyst­kich płasz­czy­znach dzięki sko­or­dy­no­wa­nemu dzia­ła­niu wszyst­kich głów mię­śnia czwo­ro­gło­wego uda.

Cała droga ruchu śli­zgo­wego rzepki, mię­dzy peł­nym wypro­stem i zgię­ciem kolana ma dłu­gość 6–8 cm, zaś w ruchu bier­nym przy wypro­sto­wa­nym kola­nie ok..2cm.

Pod­czas ruchu rzepka śli­zga się po kłyk­ciach kości udo­wej sty­ka­jąc się z nimi w każ­dym momen­cie inną czę­ścią swej powierzchni sta­wo­wej. Wraz ze wzro­stem zgię­cia zwięk­sza się rów­nież powierzch­nia kon­taktu rzepki i kości udowej.

W wypro­ście rzepka spo­czywa prze­wa­ża­jącą czę­ścią na podu­szeczce tłusz­czo­wej ponad obrze­żem kłykci kości udo­wej. Z bliż­szą czę­ścią powierzchni sta­wo­wej obwo­do­wej nasady uda, sty­kają się wtedy tylko małe czę­ści dol­nych pól powierzchni chrzęst­nej rzepki.

Przy zgię­ciu kolana do 30º przed­nia powierzch­nia dal­szego końca kości udo­wej dotyka do dol­nych pól powierzchni rzepki (Rysunki wg, Modrzew­ski: Stawy rzepkowo-udowe, 1998).Po dal­szym zgię­ciu stawu strefa kon­taktu rzepki z kłyk­ciami uda przy­pada na środ­kowe pola jej powierzchni sta­wo­wej, a gdy zgię­cie kolana osią­gnie 90º, wtedy z powierzch­nią sta­wową kłykci uda sty­kają się górne czę­ści powierzchni chrzęst­nej rzepki. W koń­co­wej fazie zgię­cia stawu kola­no­wego, rzepka przy­piera do przed­niej czę­ści powierzchni nośnych kłykci kości udo­wych dodat­kową powierzch­nią przy­środ­kową oraz gór­nym i środ­ko­wym polem bocz­nym. Grzbiet rzepki znaj­duje się wtedy w prze­strzeni pozba­wio­nej pokry­cia chrzęst­nego– mię­dzy kłyk­ciami kości udowej.

Reasu­mu­jąc, rzepka nie przy­lega całą swą powierzch­nią sta­wową do rzep­ko­wej powierzchni kłykci kości udo­wej w żad­nej fazie ruchu. Przy­par­cie jej do kłykci uda wzra­sta w miarę zgi­na­nia kolana do 90º, po prze­kro­cze­niu kąta pro­stego, aż do 130º– nacisk rzepki na kłyk­cie uda zmniej­sza się.

Patrząc w płasz­czyź­nie strzał­ko­wej ruch rzepki po kości udo­wej nie jest ruchem pro­sto­li­nio­wym. Tor rzepki ma kształt łagod­nego łuku zwró­co­nego wypu­kło­ścią ku stro­nie przy­środ­ko­wej( Rysu­nek przed­sta­wia tor rzepki wg, Magee D. J. : The knee in : Ortho­pe­dic Phi­si­cal Assessment).W wypro­sto­wa­nym kola­nie rzepka poło­żona jest nieco bocz­nie, w sku­tek prze­wagi bocz­nie skie­ro­wa­nej siły mię­śnia czwo­ro­gło­wego uda. Przy ruchu zgi­na­nia jest pocią­gana przez wię­za­dło rzepki prze­su­wa­jąc do dołu, przy­środ­kowo, aby po osią­gnię­ciu dołu mię­dzy­kłyk­cio­wego prze­su­nąć się ponow­nie na zewnątrz i pokryć kły­kieć boczny.

Rzepka wyko­nuje także ruchy w płasz­czyź­nie czo­ło­wej (pochyla się na boki), pochyla się w płasz­czyź­nie strzał­ko­wej oraz rotuje, dzięki czemu „ dopa­so­wuje się” do kształtu bruzdy mię­dzy­kłyk­cio­wej pod­czas ruchu.

Na prze­miesz­cze­nia rzepki istotny wpływ ma także ruch pod­udzia. Dzieję się tak dzięki przy­cze­powi wię­za­dła rzepki na guzo­wa­to­ści pisz­czeli. Rota­cja zewnętrzna goleni powo­duje zwięk­sze­nie bocz­nego pochy­le­nia rzepki i rotuje ją na zewnątrz, rota­cja wewnętrzna odwrotnie.

Wię­cej na temat ana­to­mii rzepki https://www.fizjoinformator.pl/rzepka/,

Czynne i bierne sta­bi­li­za­tory rzepki: https://www.fizjoinformator.pl/czynne-i-bierne-stabilizatory-rzepki/,

Zna­cze­nie rzepki dla czyn­no­ści stawu kola­no­wego: https://www.fizjoinformator.pl/znaczenie-rzepki-dla-czynnosci-stawu-kolanowego/.

E.K.

Jeżeli masz jakieś pyta­nia doty­czące tego tematu pro­simy o kon­takt :   kontakt@fizjoinformator.pl