Mamy Wiel­ka­noc więc muszą być i jaj­ka. Obec­ne już w kul­tu­rach sta­ro­żyt­nych, były sym­bo­lem reli­gij­nym, zwią­za­nym z cudem życia, naro­dzin, odrodzenia.

Naj­star­sze przy­kła­dy ich deko­ro­wa­nia liczą ponad 5000 lat i pocho­dzą z Asy­rii, trosz­kę póź­niej­sze pocho­dzą z Egip­tu, Per­sji, Rzy­mu i Chin.

W Pol­sce naj­star­sze pisan­ki pocho­dzą z koń­ca X wie­ku, z opol­skiej wyspy Ostró­wek. Wzór ryso­wa­no roz­to­pio­nym woskiem, a następ­nie wkła­da­no je do barw­ni­ka – łupin cebu­li lub ochry, któ­re nada­wa­ły im bru­nat­no-czer­wo­ną barwę

W śre­dnio­wiecz­nej Euro­pie z oka­zji świąt wiel­ka­noc­nych w kościo­łach odby­wa­ły się zaba­wy pole­ga­ją­ce na poda­wa­niu sobie ugo­to­wa­ne­go na twar­do jaj­ka. Zwy­cięz­cą zaba­wy zosta­wał chó­rzy­sta, któ­ry jako ostat­ni trzy­mał jaj­ko w momen­cie, gdy zegar wybił 12.00.  Nagro­dą było trzy­ma­ne przez nie­go jajko.

Od 1878 roku w Sta­nach Zjed­no­czo­nych pre­zy­dent orga­ni­zu­je wiel­ka­noc­ne przy­ję­cie dla dzie­ci, pod­czas któ­re­go bio­rą one udział w kon­kur­sie tocze­nia jajek po trawniku.

Naj­słyn­niej­szy­mi wiel­ka­noc­ny­mi jaj­ka­mi są te wyko­na­ne przez rosyj­skie­go jubi­le­ra Pete­ra Car­la Faber­gé. Z zewnątrz mają ema­lio­wa­ną, wysa­dza­ną kamie­nia­mi szla­chet­ny­mi sko­rup­kę, w środ­ku znaj­du­ją się kolej­ne – mniej­sze, lecz rów­nie kunsz­tow­nie wyko­na­ne. Faber­gé wyko­nał 56 róż­nych jaj jubi­ler­skich. Do dziś zacho­wa­ło się ich 47 . Na świa­to­wych aukcjach osią­ga­ją one zawrot­ne ceny. W 2002 roku za jed­no z nich zapła­co­no 9,5 milio­na dolarów.

• Według Księ­gi Rekor­dów Guin­nes­sa naj­więk­sze wiel­ka­noc­ne jajo powsta­ło na zle­ce­nie bel­gij­skie­go pro­du­cen­ta cze­ko­la­dek Guy­lia­na. Nad ogrom­nym cze­ko­la­do­wym jaj­kiem pra­co­wa­ło 26 osób: po 525 godzi­nach jaj­ko było goto­we i mie­rzy­ło 8,32 metrów. Na jego wyko­na­nie zuży­to 1950 kg. Czekolady.
• Świa­to­wy rekord Guin­nes­sa w robie­niu omle­tów przy­pa­da Howar­do­wi Hel­me­ro­wi, któ­ry w prze­cią­gu 30 minut usma­żył ich aż 427.
• Rekord świa­ta w ilo­ści zje­dzo­nych jajek na twar­do został usta­no­wio­ny w 2003 roku i nale­ży do Ame­ry­kan­ki kore­ań­skie­go pocho­dze­nia Sony­ii Tho­mas, któ­ra w cią­gu 6 minut i 40 sekund zja­dła ich 65. Może zja­dła­by i wię­cej, jed­nak zabra­kło jaj.
• Pro­duk­cja jaj spo­żyw­czych na świe­cie wyno­si 1,2 try­lio­na sztuk rocz­nie, z cze­go w Pol­sce jest to 9 miliar­dów.  Prze­cięt­ny czło­wiek zja­da w cią­gu roku 182 jajka.
• Oko­ło 40% świa­to­wej pro­duk­cji jajek kon­su­mo­wa­ne jest w Chinach.
• Wytrzy­ma­łość opa­ko­wa­nia z jaj­ka­mi jest bar­dzo duża, bo jaj­ka usta­wio­ne są w nim na sztorc, czub­ka­mi do góry. Jaj­ko tak usta­wio­ne bar­dzo trud­no jest zgnieść. Sko­rup­ka jaj­ka kurze­go musi być na tyle wytrzy­ma­ła, żeby udźwi­gnąć cię­żar kury, któ­ra je wysiaduje.
• Naj­now­sze bada­nia wyka­zu­ją, że jaj­ka wca­le nie pod­no­szą pozio­mu złe­go cho­le­ste­ro­lu, a obec­ne w jaj­ku lecy­ty­na i wie­lo­nie­na­sy­co­ne kwa­sy tłusz­czo­we omega‑3 wręcz poma­ga­ją pozbyć się cho­le­ste­ro­lu i obni­ża­ją pozio­mu trój­gli­ce­ry­dów we krwi.
• Świa­to­wa Orga­ni­za­cja Zdro­wia dopusz­cza jedze­nie 10 jajek tygo­dnio­wo, łącz­nie z tymi uży­ty­mi do kotle­tów, ciast, makaronu.
• Według pol­skich die­te­ty­ków oso­by zdro­we mogą jeść 1 jaj­ko dzien­nie. Oso­by mają­ce pod­nie­sio­ny poziom cho­le­ste­ro­lu — mak­sy­mal­nie 2–3 jaja tygo­dnio­wo (liczy­my żółt­ka, bo biał­ka moż­na jeść bez ograniczeń).
• Jaj­ko jako jedy­ny pro­dukt spo­żyw­czy zawie­ra wszyst­kie ami­no­kwa­sy egzo­gen­ne, tzn. te, któ­rych orga­nizm czło­wie­ka nie wytwa­rza, a któ­re są dla nie­go nie­zbęd­ne i dla­te­go musi je otrzy­my­wać z pokar­mem. Dwa jaja o masie 58 g pokry­wa­ją w 35 proc. dzien­ne zapo­trze­bo­wa­nie doro­słe­go czło­wie­ka na te aminokwasy.
• Sko­rup­ki jaj są jed­nym z naj­lep­szych źró­deł wap­nia, któ­ry jest przy­swa­jal­ny przez orga­nizm w ok. 90%. Oprócz wap­nia w sko­rup­ce zawar­te są wszyst­kie nie­zbęd­ne dla orga­ni­zmu mikro­ele­men­ty: cynk, żela­zo, flu­or, siar­ka, krzem, molib­den — łącz­nie ponad 25. Skład sko­rup­ki jest bar­dzo podob­ny do skła­du kości i zębów. Sko­rup­ka jaj­ka nie tyl­ko wzmac­nia tkan­kę kost­ną, ale i usu­wa z orga­ni­zmu pier­wiast­ki pro­mie­nio­twór­cze. W celu spo­ży­cia sko­rup­ki nale­ży zanu­rzyć na 5 minut we wrząt­ku, następ­nie pozo­sta­wić do wyschnię­cia i zmie­lić w maszyn­ce do kawy. Uży­wać od 0,5 do 1 g dzien­nie, samo­dziel­nie lub jako doda­tek do potraw.
• Kura hodow­la­na skła­da śred­nio od 250 do 270 jajek rocz­nie, jed­nak nie­któ­re skła­da­ją ich ponad 300.

• Kolor sko­rup­ki jaj­ka nie zale­ży od spo­so­bu żywie­nia kury, ale od jej gatun­ku i cech gene­tycz­nych. Bia­łe jaj­ka zno­szą kury typu Leghorn, zaś pozo­sta­łe rasy — brą­zo­we i beżowe.
• Praw­do­po­dob­nie sam­ce nie­któ­rych gatun­ków dino­zau­rów były odpo­wie­dzial­ne za wysia­dy­wa­nie jaj. Jaja te były nie­raz znie­sio­ne przez kil­ka samic.
• Sam­ce nie­któ­rych gatun­ków pin­gwi­nów maja w dole brzu­cha, nad noga­mi spe­cjal­ny fałd tłusz­czo­wy, słu­żą­cy do wysia­dy­wa­nia jaja.

A.W.

Jeże­li masz jakieś pyta­nia doty­czą­ce tego tema­tu pro­si­my o kon­takt : kontakt@fizjoinformator.pl