Mamy Wiel­ka­noc więc muszą być i jajka. Obecne już w kul­tu­rach sta­ro­żyt­nych, były sym­bo­lem reli­gij­nym, zwią­za­nym z cudem życia, naro­dzin, odrodzenia.

Naj­star­sze przy­kłady ich deko­ro­wa­nia liczą ponad 5000 lat i pocho­dzą z Asy­rii, troszkę póź­niej­sze pocho­dzą z Egiptu, Per­sji, Rzymu i Chin.

W Pol­sce naj­star­sze pisanki pocho­dzą z końca X wieku, z opol­skiej wyspy Ostró­wek. Wzór ryso­wano roz­to­pio­nym woskiem, a następ­nie wkła­dano je do barw­nika – łupin cebuli lub ochry, które nada­wały im brunatno-czerwoną barwę

W śre­dnio­wiecz­nej Euro­pie z oka­zji świąt wiel­ka­noc­nych w kościo­łach odby­wały się zabawy pole­ga­jące na poda­wa­niu sobie ugo­to­wa­nego na twardo jajka. Zwy­cięzcą zabawy zosta­wał chó­rzy­sta, który jako ostatni trzy­mał jajko w momen­cie, gdy zegar wybił 12.00.  Nagrodą było trzy­mane przez niego jajko.

Od 1878 roku w Sta­nach Zjed­no­czo­nych pre­zy­dent orga­ni­zuje wiel­ka­nocne przy­ję­cie dla dzieci, pod­czas któ­rego biorą one udział w kon­kur­sie tocze­nia jajek po trawniku.

Naj­słyn­niej­szymi wiel­ka­noc­nymi jaj­kami są te wyko­nane przez rosyj­skiego jubi­lera Petera Carla Fabergé. Z zewnątrz mają ema­lio­waną, wysa­dzaną kamie­niami szla­chet­nymi sko­rupkę, w środku znaj­dują się kolejne – mniej­sze, lecz rów­nie kunsz­tow­nie wyko­nane. Fabergé wyko­nał 56 róż­nych jaj jubi­ler­skich. Do dziś zacho­wało się ich 47 . Na świa­to­wych aukcjach osią­gają one zawrotne ceny. W 2002 roku za jedno z nich zapła­cono 9,5 miliona dolarów.

• Według Księgi Rekor­dów Guin­nessa naj­więk­sze wiel­ka­nocne jajo powstało na zle­ce­nie bel­gij­skiego pro­du­centa cze­ko­la­dek Guy­liana. Nad ogrom­nym cze­ko­la­do­wym jaj­kiem pra­co­wało 26 osób: po 525 godzi­nach jajko było gotowe i mie­rzyło 8,32 metrów. Na jego wyko­na­nie zużyto 1950 kg. Czekolady.
• Świa­towy rekord Guin­nessa w robie­niu omle­tów przy­pada Howar­dowi Hel­me­rowi, który w prze­ciągu 30 minut usma­żył ich aż 427.
• Rekord świata w ilo­ści zje­dzo­nych jajek na twardo został usta­no­wiony w 2003 roku i należy do Ame­ry­kanki kore­ań­skiego pocho­dze­nia Sonyii Tho­mas, która w ciągu 6 minut i 40 sekund zja­dła ich 65. Może zja­dłaby i wię­cej, jed­nak zabra­kło jaj.
• Pro­duk­cja jaj spo­żyw­czych na świe­cie wynosi 1,2 try­liona sztuk rocz­nie, z czego w Pol­sce jest to 9 miliar­dów.  Prze­ciętny czło­wiek zjada w ciągu roku 182 jajka.
• Około 40% świa­to­wej pro­duk­cji jajek kon­su­mo­wane jest w Chinach.
• Wytrzy­ma­łość opa­ko­wa­nia z jaj­kami jest bar­dzo duża, bo jajka usta­wione są w nim na sztorc, czub­kami do góry. Jajko tak usta­wione bar­dzo trudno jest zgnieść. Sko­rupka jajka kurzego musi być na tyle wytrzy­mała, żeby udźwi­gnąć cię­żar kury, która je wysiaduje.
• Naj­now­sze bada­nia wyka­zują, że jajka wcale nie pod­no­szą poziomu złego cho­le­ste­rolu, a obecne w jajku lecy­tyna i wie­lo­nie­na­sy­cone kwasy tłusz­czowe omega-3 wręcz poma­gają pozbyć się cho­le­ste­rolu i obni­żają poziomu trój­gli­ce­ry­dów we krwi.
• Świa­towa Orga­ni­za­cja Zdro­wia dopusz­cza jedze­nie 10 jajek tygo­dniowo, łącz­nie z tymi uży­tymi do kotle­tów, ciast, makaronu.
• Według pol­skich die­te­ty­ków osoby zdrowe mogą jeść 1 jajko dzien­nie. Osoby mające pod­nie­siony poziom cho­le­ste­rolu — mak­sy­mal­nie 2–3 jaja tygo­dniowo (liczymy żółtka, bo białka można jeść bez ograniczeń).
• Jajko jako jedyny pro­dukt spo­żyw­czy zawiera wszyst­kie ami­no­kwasy egzo­genne, tzn. te, któ­rych orga­nizm czło­wieka nie wytwa­rza, a które są dla niego nie­zbędne i dla­tego musi je otrzy­my­wać z pokar­mem. Dwa jaja o masie 58 g pokry­wają w 35 proc. dzienne zapo­trze­bo­wa­nie doro­słego czło­wieka na te aminokwasy.
• Sko­rupki jaj są jed­nym z naj­lep­szych źró­deł wap­nia, który jest przy­swa­jalny przez orga­nizm w ok. 90%. Oprócz wap­nia w sko­rupce zawarte są wszyst­kie nie­zbędne dla orga­ni­zmu mikro­ele­menty: cynk, żelazo, fluor, siarka, krzem, molib­den — łącz­nie ponad 25. Skład sko­rupki jest bar­dzo podobny do składu kości i zębów. Sko­rupka jajka nie tylko wzmac­nia tkankę kostną, ale i usuwa z orga­ni­zmu pier­wiastki pro­mie­nio­twór­cze. W celu spo­ży­cia sko­rupki należy zanu­rzyć na 5 minut we wrzątku, następ­nie pozo­sta­wić do wyschnię­cia i zmie­lić w maszynce do kawy. Uży­wać od 0,5 do 1 g dzien­nie, samo­dziel­nie lub jako doda­tek do potraw.
• Kura hodow­lana składa śred­nio od 250 do 270 jajek rocz­nie, jed­nak nie­które skła­dają ich ponad 300.

• Kolor sko­rupki jajka nie zależy od spo­sobu żywie­nia kury, ale od jej gatunku i cech gene­tycz­nych. Białe jajka zno­szą kury typu Leghorn, zaś pozo­stałe rasy — brą­zowe i beżowe.
• Praw­do­po­dob­nie samce nie­któ­rych gatun­ków dino­zau­rów były odpo­wie­dzialne za wysia­dy­wa­nie jaj. Jaja te były nie­raz znie­sione przez kilka samic.
• Samce nie­któ­rych gatun­ków pin­gwi­nów maja w dole brzu­cha, nad nogami spe­cjalny fałd tłusz­czowy, słu­żący do wysia­dy­wa­nia jaja.

A.W.

Jeżeli masz jakieś pyta­nia doty­czące tego tematu pro­simy o kon­takt : kontakt@fizjoinformator.pl