30 cie­ka­wo­stek o krwi

krew 1

 

  1. Krew jest naj­waż­niej­szym skład­ni­kiem każ­dego żywego orga­ni­zmu i sta­nowi około 7% masy ciała.
  2. Nowo­ro­dek ma w swoim ciele około 1 fili­żanki krwi.
  3. Krew to mie­szanka oso­cza, krwi­nek i pły­tek krwi. Zabar­wie­nie czer­wone nadają jej czer­wone krwinki, dzięki barw­ni­kowi – hemoglobinie.
  4. Około 55% naszej krwi składa się z osocza.
  5. Oso­cze jest bazą nośną dla ele­men­tów mor­fo­tycz­nych. Zawiera skład­niki orga­niczne i nie­orga­niczne. Skład­niki nie­orga­niczne to: jony sodowe, pota­sowe, chlor­kowe i węgla­nowe. Skład­niki orga­niczne to: białka, skład­niki poza­biał­kowe azo­towe i bez­a­zo­towe oraz lipidy osocza.
  6. Ele­menty mor­fo­tyczne krwi sta­no­wią około 45% jej obję­to­ści. Skła­dają się na nie: ery­tro­cyty (krwinki czer­wone), leu­ko­cyty (krwinki białe) i trom­bo­cyty (płytki krwi).
  7. Ery­tro­cyty powstają w czer­wo­nym szpiku kost­nym. Po 120 dniach ule­gają roz­pa­dowi w śle­dzio­nie. Ich zada­niem jest trans­port tlenu, dwu­tlenku węgla, adre­na­liny i wita­miny C. U zdro­wego czło­wieka znaj­duje się 4–5 mln ery­tro­cy­tów w 1 mm3 krwi.
  8. Nie­doj­rzała postać krwinki czer­wo­nej to reti­ku­lo­cyt. Ilość reti­ku­lo­cy­tów we krwi obra­zuje szyb­kość pro­duk­cji przez szpik kostny.
  9. Leu­ko­cyty znaj­dują się w krwi, lim­fie i tkance łącz­nej. Powstają w szpiku kost­nym i ukła­dzie lim­fo­idal­nym (gra­sica, śle­dziona, węzły i grudki chłonne). W krwi zdro­wego czło­wieka jest ich 4–10 tys./mm3. Dzie­limy je na: gra­nu­lo­cyty, lim­fo­cyty i monocyty.
  10. Lim­fo­cyty zapa­mię­tują swo­ich wro­gów. Potra­fią ich roz­po­znać i ode­przeć atak nawet po kil­ku­dzie­się­ciu latach od prze­by­tej pierw­szy raz choroby.
  11. Gra­nu­lo­cyty dzielą się na neu­tro­file, eozy­no­file i bazo­file. Neu­tro­file (gra­nu­lo­cyty obo­jęt­no­chłonne) sta­no­wią około 60% leu­ko­cy­tów. Bro­nią orga­nizm przed infek­cjami i fago­cy­tują drob­no­ustroje cho­ro­bo­twór­cze. Eozy­no­file (gra­nu­lo­cyty kwa­so­chłonne) sta­no­wią 2–5% leu­ko­cy­tów. Ich ilość wzra­sta po zara­że­niu paso­ży­tami i przy alergi. Bazo­file (gra­nu­lo­cyty zasa­do­chłonne) pro­du­kują hepa­rynę, sub­stan­cję zapo­bie­ga­jącą krzep­nię­ciu krwi.
  12. Mono­cyty są czyn­nymi fago­cy­tami, podob­nie jak gra­nu­lo­cyty obojętnochłonne.
  13. Agra­nu­lo­cyty dzielą się na lim­fo­cyty i mono­cyty. Lim­fo­cyty mają kilka typów:  T –odpo­wie­dzialne za odpor­ność typu komór­ko­wego, B –pro­du­ku­jące prze­ciw­ciała, czyli immu­no­glo­bu­liny. Mono­cyty fago­cy­tują bak­te­rie i obumarłe komórki tkanek.
  14. Trom­bo­cyty (płytki krwi) odpo­wia­dają za krzep­nię­cie krwi. Są frag­men­tami cyto­pla­zmy komó­rek szpiku, czyli mega­ka­rio­cy­tów. Żyją do 10 dni, po czym są roz­kła­dane w śle­dzio­nie. W krwi czło­wieka wystę­pują w ilo­ści 200–300 tys./mm3.
  15. W krwi jest zapi­sana więk­szość infor­ma­cji o orga­niź­mie. Już 0,05 ml krwi zawiera kom­pletny genom, czyli 3 mld par nukleotydów.
  16. Naj­czę­ściej wystę­pu­jącą w Pol­sce grupą krwi jest ARh+, a naj­rza­dziej ABRh-.
  17. Podział na grupy krwi zawdzię­czamy pol­skiemu immu­no­lo­gowi Ludwi­kowi Hirsz­fel­dowi. Odkrył on prawa dzie­dzi­cze­nia, wpro­wa­dził jej ozna­cze­nia (O, A, B, AB), wyróż­nił czyn­nik RH i wska­zał przy­czyny kon­fliktu serologicznego.
  18. Grupa AB– jest naj­rzad­szą spo­śród grup układu AB0, a Rh– jest zawsze mniej liczne niż Rh+. W zachod­niej Euro­pie jedy­nie 1% popu­la­cji ma krew AB-. Na dale­kim wscho­dzie Rh– wystę­puje bar­dzo rzadko, dla­tego w Japo­nii jedy­nie 0,05% ludzi ma krew grupy AB-.
  19. Krew grupy 0 jest znana jako ‘’uni­wer­salny dawca”, gdyż można w razie koniecz­no­ści prze­to­czyć każ­demu, dzięki temu że nie posiada prze­ciw­ciał ani anty-A, ani anty-B.
  20. Osoby z grupą krwi O rza­dziej doznają zawału serca i udaru mózgu niż te z grupą AB.
  21. Szwedz­kim naukow­com udało się nie­dawno uzy­skać syn­te­tyczną krew z komó­rek macierzystych.
  22. Praw­do­po­dob­nie 20000 lat temu wszy­scy ludzie posia­dali tę samą grupę krwi – 0. Dopiero kiedy czło­wiek prze­szedł z trybu koczow­ni­czego w tryb osia­dły, powstał nowy typ krwi – A. Grupa AB powstała około 1000 lat temu.
  23. Nie­któ­rzy bada­cze uwa­żają, że ist­nieje ści­sły zwią­zek mię­dzy grupą krwi a cha­rak­te­rem czło­wieka: grupa O – przy­wódca, grupa A – rol­nik, grupa B – myśliwy, grupa AB– humanista.
  24. Hema­top­sy­cho­lo­gia to cała nauka bada­jąca zależ­no­ści mię­dzy oso­bo­wo­ścią a grupą krwi jej wła­ści­ciela. Praw­do­po­dob­nie już parę tysięcy lat temu w rodzi­nach cesa­rzy i dostoj­ni­ków w Chi­nach wyko­ny­wano tzw. mał­żeń­ski test zgod­no­ści. Pole­gał on na zmie­sza­niu krwi kobiety i męż­czy­zny — jeśli krew szybko gęst­niała i warzyła się, ozna­czało to nie­zgod­ność i o mał­żeń­stwie nie mogło być mowy.
  25. Ostat­nio popu­larna stała się dieta zgodna z grupą krwi dr James i Peter D’Adamo, któ­rzy uwa­zają, że osoby o róż­nych gru­pach krwi  w różny spo­sób tra­wią poszcze­gólne pokarmy. Dla­tego podzieli je na pro­dukty wska­zane dla danych grup krwi, neu­tralne oraz zakazane.
  26. Bada­cze z Yale Uni­ver­sity i z Albert Ein­stein Col­lege of Medi­cine w Nowym Jorku prze­pro­wa­dzili sze­reg eks­pe­ry­men­tów, że kobiety z grupą krwi 0 mają mniej zdro­wych jaje­czek i szyb­ciej stają się bezpłodne.
  27. U osób cier­pią­cych na ataki lęku i paniki notuje się zwięk­szona krze­pli­wość krwi, co potwier­dza powie­dze­nie, że ‘’ krew tężeje w żyłach ze strachu’’.
  28. Krew ośmior­nic i kała­mar­nic jest nie­bie­ska. Zamiast czer­wo­nej hemo­glo­biny rolę prze­no­śnika tlenu pełni u nich hemo­cy­ja­nina zawie­ra­jąca miedź (stąd nie­bie­ski kolor). W niskiej tem­pe­ra­tu­rze i przy małym stę­że­niu tlenu w wodzie trans­port oparty o hemo­cy­ja­ninę jest bar­dziej wydajny.
  29. Krew może odda­wać każda zdrowa osoba, od 18 roku życia do 60 roku kobieta, a 65 – męż­czy­zna, co 56 dni lub co 2 miesiące.
  30. Po odda­niu krwi, jej uby­tek jest uzu­peł­niany w ciągu 4 tygo­dni. Uby­tek żelaza jest uzu­peł­niany do 8 tygodni.

 

 

 

 

A.W.

Jeżeli masz jakieś pyta­nia doty­czące tego tematu pro­simy o kon­takt : kontakt@fizjoinformator.pl

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *


− dwa = 1

Możesz użyć następujących tagów oraz atrybutów HTML-a: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>