30 cie­ka­wo­stek o krwi

krew 1

 

  1. Krew jest naj­waż­niej­szym skład­ni­kiem każ­dego żywe­go orga­ni­zmu i sta­nowi oko­ło 7% masy ciała.
  2. Nowo­ro­dek ma w swo­im cie­le oko­ło 1 fili­żanki krwi.
  3. Krew to mie­szanka oso­cza, krwi­nek i pły­tek krwi. Zabar­wie­nie czer­wone nada­ją jej czer­wone krwin­ki, dzię­ki barw­ni­kowi – hemoglobinie.
  4. Oko­ło 55% naszej krwi skła­da się z osocza.
  5. Oso­cze jest bazą nośną dla ele­men­tów mor­fo­tycz­nych. Zawie­ra skład­niki orga­niczne i nie­orga­niczne. Skład­niki nie­orga­niczne to: jony sodo­we, pota­sowe, chlor­kowe i węgla­nowe. Skład­niki orga­niczne to: biał­ka, skład­niki poza­biał­kowe azo­towe i bez­a­zo­towe oraz lipi­dy osocza.
  6. Ele­menty mor­fo­tyczne krwi sta­no­wią oko­ło 45% jej obję­to­ści. Skła­dają się na nie: ery­tro­cyty (krwin­ki czer­wone), leu­ko­cyty (krwin­ki bia­łe) i trom­bo­cyty (płyt­ki krwi).
  7. Ery­tro­cyty powsta­ją w czer­wo­nym szpi­ku kost­nym. Po 120 dniach ule­gają roz­pa­dowi w śle­dzio­nie. Ich zada­niem jest trans­port tle­nu, dwu­tlenku węgla, adre­na­liny i wita­miny C. U zdro­wego czło­wieka znaj­duje się 4–5 mln ery­tro­cy­tów w 1 mm³ krwi.
  8. Nie­doj­rzała postać krwin­ki czer­wo­nej to reti­ku­lo­cyt. Ilość reti­ku­lo­cy­tów we krwi obra­zuje szyb­kość pro­duk­cji przez szpik kostny.
  9. Leu­ko­cyty znaj­dują się w krwi, lim­fie i tkan­ce łącz­nej. Powsta­ją w szpi­ku kost­nym i ukła­dzie lim­fo­idal­nym (gra­sica, śle­dziona, węzły i grud­ki chłon­ne). W krwi zdro­wego czło­wieka jest ich 4–10 tys./mm3. Dzie­limy je na: gra­nu­lo­cyty, lim­fo­cyty i monocyty.
  10. Lim­fo­cyty zapa­mię­tują swo­ich wro­gów. Potra­fią ich roz­po­znać i ode­przeć atak nawet po kil­ku­dzie­się­ciu latach od prze­by­tej pierw­szy raz choroby.
  11. Gra­nu­lo­cyty dzie­lą się na neu­tro­file, eozy­no­file i bazo­file. Neu­tro­file (gra­nu­lo­cyty obo­jęt­no­chłonne) sta­no­wią oko­ło 60% leu­ko­cy­tów. Bro­nią orga­nizm przed infek­cjami i fago­cy­tują drob­no­ustroje cho­ro­bo­twór­cze. Eozy­no­file (gra­nu­lo­cyty kwa­so­chłonne) sta­no­wią 2–5% leu­ko­cy­tów. Ich ilość wzra­sta po zara­że­niu paso­ży­tami i przy aler­gi. Bazo­file (gra­nu­lo­cyty zasa­do­chłonne) pro­du­kują hepa­rynę, sub­stan­cję zapo­bie­ga­jącą krzep­nię­ciu krwi.
  12. Mono­cyty są czyn­nymi fago­cy­tami, podob­nie jak gra­nu­lo­cyty obojętnochłonne.
  13. Agra­nu­lo­cyty dzie­lą się na lim­fo­cyty i mono­cyty. Lim­fo­cyty mają kil­ka typów:  T –odpo­wie­dzialne za odpor­ność typu komór­ko­wego, B –pro­du­ku­jące prze­ciw­ciała, czy­li immu­no­glo­bu­liny. Mono­cyty fago­cy­tują bak­te­rie i obumar­łe komór­ki tkanek.
  14. Trom­bo­cyty (płyt­ki krwi) odpo­wia­dają za krzep­nię­cie krwi. Są frag­men­tami cyto­pla­zmy komó­rek szpi­ku, czy­li mega­ka­rio­cy­tów. Żyją do 10 dni, po czym są roz­kła­dane w śle­dzio­nie. W krwi czło­wieka wystę­pują w ilo­ści 200–300 tys./mm3.
  15. W krwi jest zapi­sana więk­szość infor­ma­cji o orga­niź­mie. Już 0,05 ml krwi zawie­ra kom­pletny genom, czy­li 3 mld par nukleotydów.
  16. Naj­czę­ściej wystę­pu­jącą w Pol­sce gru­pą krwi jest ARh+, a naj­rza­dziej ABRh-.
  17. Podział na gru­py krwi zawdzię­czamy pol­skiemu immu­no­lo­gowi Ludwi­kowi Hirsz­fel­dowi. Odkrył on pra­wa dzie­dzi­cze­nia, wpro­wa­dził jej ozna­cze­nia (O, A, B, AB), wyróż­nił czyn­nik RH i wska­zał przy­czyny kon­fliktu serologicznego.
  18. Gru­pa AB– jest naj­rzad­szą spo­śród grup ukła­du AB0, a Rh– jest zawsze mniej licz­ne niż Rh+. W zachod­niej Euro­pie jedy­nie 1% popu­la­cji ma krew AB-. Na dale­kim wscho­dzie Rh– wystę­puje bar­dzo rzad­ko, dla­tego w Japo­nii jedy­nie 0,05% ludzi ma krew gru­py AB-.
  19. Krew gru­py 0 jest zna­na jako ‘’uni­wer­salny daw­ca”, gdyż moż­na w razie koniecz­no­ści prze­to­czyć każ­demu, dzię­ki temu że nie posia­da prze­ciw­ciał ani anty‑A, ani anty‑B.
  20. Oso­by z gru­pą krwi O rza­dziej dozna­ją zawa­łu ser­ca i uda­ru mózgu niż te z gru­pą AB.
  21. Szwedz­kim naukow­com uda­ło się nie­dawno uzy­skać syn­te­tyczną krew z komó­rek macierzystych.
  22. Praw­do­po­dob­nie 20000 lat temu wszy­scy ludzie posia­dali tę samą gru­pę krwi – 0. Dopie­ro kie­dy czło­wiek prze­szedł z try­bu koczow­ni­czego w tryb osia­dły, powstał nowy typ krwi – A. Gru­pa AB powsta­ła oko­ło 1000 lat temu.
  23. Nie­któ­rzy bada­cze uwa­żają, że ist­nieje ści­sły zwią­zek mię­dzy gru­pą krwi a cha­rak­te­rem czło­wieka: gru­pa O – przy­wódca, gru­pa A – rol­nik, gru­pa B – myśli­wy, gru­pa AB– humanista.
  24. Hema­top­sy­cho­lo­gia to cała nauka bada­jąca zależ­no­ści mię­dzy oso­bo­wo­ścią a gru­pą krwi jej wła­ści­ciela. Praw­do­po­dob­nie już parę tysię­cy lat temu w rodzi­nach cesa­rzy i dostoj­ni­ków w Chi­nach wyko­ny­wano tzw. mał­żeń­ski test zgod­no­ści. Pole­gał on na zmie­sza­niu krwi kobie­ty i męż­czy­zny — jeśli krew szyb­ko gęst­niała i warzy­ła się, ozna­czało to nie­zgod­ność i o mał­żeń­stwie nie mogło być mowy.
  25. Ostat­nio popu­larna sta­ła się die­ta zgod­na z gru­pą krwi dr James i Peter D’Adamo, któ­rzy uwa­zają, że oso­by o róż­nych gru­pach krwi  w róż­ny spo­sób tra­wią poszcze­gólne pokar­my. Dla­tego podzie­li je na pro­dukty wska­zane dla danych grup krwi, neu­tralne oraz zakazane.
  26. Bada­cze z Yale Uni­ver­sity i z Albert Ein­stein Col­lege of Medi­cine w Nowym Jor­ku prze­pro­wa­dzili sze­reg eks­pe­ry­men­tów, że kobie­ty z gru­pą krwi 0 mają mniej zdro­wych jaje­czek i szyb­ciej sta­ją się bezpłodne.
  27. U osób cier­pią­cych na ata­ki lęku i pani­ki notu­je się zwięk­szona krze­pli­wość krwi, co potwier­dza powie­dze­nie, że ‘’ krew tęże­je w żyłach ze strachu’’.
  28. Krew ośmior­nic i kała­mar­nic jest nie­bie­ska. Zamiast czer­wo­nej hemo­glo­biny rolę prze­no­śnika tle­nu peł­ni u nich hemo­cy­ja­nina zawie­ra­jąca miedź (stąd nie­bie­ski kolor). W niskiej tem­pe­ra­tu­rze i przy małym stę­że­niu tle­nu w wodzie trans­port opar­ty o hemo­cy­ja­ninę jest bar­dziej wydajny.
  29. Krew może odda­wać każ­da zdro­wa oso­ba, od 18 roku życia do 60 roku kobie­ta, a 65 – męż­czy­zna, co 56 dni lub co 2 miesiące.
  30. Po odda­niu krwi, jej uby­tek jest uzu­peł­niany w cią­gu 4 tygo­dni. Uby­tek żela­za jest uzu­peł­niany do 8 tygodni.

 

 

 

 

A.W.

Jeże­li masz jakieś pyta­nia doty­czą­ce tego tema­tu pro­si­my o kon­takt : kontakt@fizjoinformator.pl

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *


× four = 4