Ruch, jaki zacho­dzi w sta­wie rzep­ko­wo-udo­wym jest ruchem zło­żo­nym i odby­wa się we wszyst­kich płasz­czy­znach dzię­ki sko­or­dy­no­wa­ne­mu dzia­ła­niu wszyst­kich głów mię­śnia czwo­ro­gło­we­go uda.

Cała dro­ga ruchu śli­zgo­we­go rzep­ki, mię­dzy peł­nym wypro­stem i zgię­ciem kola­na ma dłu­gość 6–8 cm, zaś w ruchu bier­nym przy wypro­sto­wa­nym kola­nie ok..2cm.

Pod­czas ruchu rzep­ka śli­zga się po kłyk­ciach kości udo­wej sty­ka­jąc się z nimi w każ­dym momen­cie inną czę­ścią swej powierzch­ni sta­wo­wej. Wraz ze wzro­stem zgię­cia zwięk­sza się rów­nież powierzch­nia kon­tak­tu rzep­ki i kości udowej.

W wypro­ście rzep­ka spo­czy­wa prze­wa­ża­ją­cą czę­ścią na podu­szecz­ce tłusz­czo­wej ponad obrze­żem kłyk­ci kości udo­wej. Z bliż­szą czę­ścią powierzch­ni sta­wo­wej obwo­do­wej nasa­dy uda, sty­ka­ją się wte­dy tyl­ko małe czę­ści dol­nych pól powierzch­ni chrzęst­nej rzepki.

Przy zgię­ciu kola­na do 30º przed­nia powierzch­nia dal­sze­go koń­ca kości udo­wej doty­ka do dol­nych pól powierzch­ni rzep­ki (Rysun­ki wg, Modrzew­ski: Sta­wy rzep­ko­wo-udo­we, 1998).Po dal­szym zgię­ciu sta­wu stre­fa kon­tak­tu rzep­ki z kłyk­cia­mi uda przy­pa­da na środ­ko­we pola jej powierzch­ni sta­wo­wej, a gdy zgię­cie kola­na osią­gnie 90º, wte­dy z powierzch­nią sta­wo­wą kłyk­ci uda sty­ka­ją się gór­ne czę­ści powierzch­ni chrzęst­nej rzep­ki. W koń­co­wej fazie zgię­cia sta­wu kola­no­we­go, rzep­ka przy­pie­ra do przed­niej czę­ści powierzch­ni nośnych kłyk­ci kości udo­wych dodat­ko­wą powierzch­nią przy­środ­ko­wą oraz gór­nym i środ­ko­wym polem bocz­nym. Grzbiet rzep­ki znaj­du­je się wte­dy w prze­strze­ni pozba­wio­nej pokry­cia chrzęst­ne­go- mię­dzy kłyk­cia­mi kości udowej.

Reasu­mu­jąc, rzep­ka nie przy­le­ga całą swą powierzch­nią sta­wo­wą do rzep­ko­wej powierzch­ni kłyk­ci kości udo­wej w żad­nej fazie ruchu. Przy­par­cie jej do kłyk­ci uda wzra­sta w mia­rę zgi­na­nia kola­na do 90º, po prze­kro­cze­niu kąta pro­ste­go, aż do 130º- nacisk rzep­ki na kłyk­cie uda zmniej­sza się.

Patrząc w płasz­czyź­nie strzał­ko­wej ruch rzep­ki po kości udo­wej nie jest ruchem pro­sto­li­nio­wym. Tor rzep­ki ma kształt łagod­ne­go łuku zwró­co­ne­go wypu­kło­ścią ku stro­nie przy­środ­ko­wej( Rysu­nek przed­sta­wia tor rzep­ki wg, Magee D. J. : The knee in : Ortho­pe­dic Phi­si­cal Assessment).W wypro­sto­wa­nym kola­nie rzep­ka poło­żo­na jest nie­co bocz­nie, w sku­tek prze­wa­gi bocz­nie skie­ro­wa­nej siły mię­śnia czwo­ro­gło­we­go uda. Przy ruchu zgi­na­nia jest pocią­ga­na przez wię­za­dło rzep­ki prze­su­wa­jąc do dołu, przy­środ­ko­wo, aby po osią­gnię­ciu dołu mię­dzy­kłyk­cio­we­go prze­su­nąć się ponow­nie na zewnątrz i pokryć kły­kieć boczny.

Rzep­ka wyko­nu­je tak­że ruchy w płasz­czyź­nie czo­ło­wej (pochy­la się na boki), pochy­la się w płasz­czyź­nie strzał­ko­wej oraz rotu­je, dzię­ki cze­mu „ dopa­so­wu­je się” do kształ­tu bruz­dy mię­dzy­kłyk­cio­wej pod­czas ruchu.

Na prze­miesz­cze­nia rzep­ki istot­ny wpływ ma tak­że ruch pod­udzia. Dzie­ję się tak dzię­ki przy­cze­po­wi wię­za­dła rzep­ki na guzo­wa­to­ści pisz­cze­li. Rota­cja zewnętrz­na gole­ni powo­du­je zwięk­sze­nie bocz­ne­go pochy­le­nia rzep­ki i rotu­je ją na zewnątrz, rota­cja wewnętrz­na odwrotnie.

Wię­cej na temat ana­to­mii rzep­ki https://www.fizjoinformator.pl/rzepka/,

Czyn­ne i bier­ne sta­bi­li­za­tory rzep­ki: https://www.fizjoinformator.pl/czynne-i-bierne-stabilizatory-rzepki/,

Zna­cze­nie rzep­ki dla czyn­no­ści sta­wu kola­no­wego: https://www.fizjoinformator.pl/znaczenie-rzepki-dla-czynnosci-stawu-kolanowego/.

E.K.

Jeże­li masz jakieś pyta­nia doty­czące tego tema­tu pro­simy o kon­takt :   kontakt@fizjoinformator.pl