Więk­szość ludzi, któ­rych boli np. kolano przy sie­dze­niu, po pro­stu zmie­nia pozy­cję, aby uciec od bólu. Nie wie­dzieć czemu z bólem krę­go­słupa jest odwrotnie.

Od kolana nikt nie ocze­kuje, że będzie bez­bó­lowe w nie­na­tu­ral­nej pozy­cji, ale sygnały od krę­go­słupa, pozo­sta­ją­cego w cią­głym zgię­ciu, są baga­te­li­zo­wane cza­sami bar­dzo długo.

Przyj­muje się, że ból krę­go­słupa prze­dłu­ża­jący się powy­żej 4 tygo­dni, podob­nie jak ból pro­mie­niu­jący do koń­czyn, jest sygna­łem, że pro­blem jest już bar­dzo poważny i naj­wyż­szy czas na wizytę u leka­rza (orto­pedy lub neurochirurga).

Prze­cze­ka­nie obja­wów powy­żej 6–8 tygo­dni daje już ból prze­wle­kły, któ­rego lecze­nie jest dużo trudniejsze.

Zna­ko­mitą więk­szość pro­ble­mów krę­go­słu­po­wych daje się dziś roz­wią­zać za pomocą reha­bi­li­ta­cji. Jed­nakże objawy takie jak: osła­bie­nie mię­śni koń­czyn, zabu­rze­nia funk­cji zwie­ra­czy, zabu­rze­nia czu­cia dotyku na koń­czy­nach i silne zespoły bólowe z pro­mie­nio­wa­niem mogą skło­nić leka­rza do roz­wa­że­nia decy­zji o operacji.

Jeżeli są mocno zabu­rzone sto­sunki prze­strzenne w sta­wach krę­go­słupa to myślimy o stabilizacji.

Sta­bi­li­za­cja krę­go­słupa (spon­dy­lo­deza) jest ope­ra­cją chi­rur­giczną mającą na celu zespo­le­nie sąsied­nich krę­gów za pomocą implan­tów tak, aby mogło dojść do ich zro­stu kostnego.

Wyko­nuje się ją  w lecze­niu cho­roby zwy­rod­nie­nio­wej dla zmniej­sze­nia dole­gli­wo­ści bólo­wych, przy krę­go­zmyku dla jego unie­ru­cho­mie­nia, po nie­któ­rych ura­zach i zmia­nach pono­wo­two­ro­wych w celu odtwo­rze­nia warun­ków anatomicznych.

Rodzaje sta­bi­li­za­cji:

 1. Sta­bi­li­za­cja tylno-boczna:

sto­so­wana naj­dłu­żej, polega na doj­ściu do krę­go­słupa i obło­że­niu tylno-bocznej powierzchni wió­rami kost­nymi, które stwo­rzą warunki dla wytwo­rze­nia zro­stu. W tym samym celu sto­suje się śruby. Wkręty są pro­wa­dzone przez nasady łuków i połą­czone mocowaniami.

Metoda ta daje zrost w tyl­nej czę­ści krę­go­słupa, w prze­ci­wień­stwie do więk­szo­ści sił dzia­ła­ją­cych na kręgi. Stąd opra­co­wa­nie sta­bi­li­za­cji międzytrzonowej.

2. Sta­bi­li­za­cja międzytrzonowa:

na miej­scu usu­nię­tego dysku umiesz­cza się mate­riał, który powo­duje zrost mię­dzy trzo­nami. W zależ­no­ści od metody doj­ścia do prze­strzeni mię­dzy­trzo­no­wej wyróż­nia się nastę­pu­jące techniki:

- PLIF (poste­rior lum­bar inter­body fusion) — tylna lędź­wiowa sta­bi­li­za­cja mię­dzy­trzo­nowa, gdzie korze­nie ner­wowe odsuwa się na bok w celu doj­ścia i usu­nię­cia dysku;

- TLIF (trans­fo­ra­mi­nal lum­bar inter­body fusion) — prze­zo­two­rowa lędź­wiowa sta­bi­li­za­cja mię­dzy­trzo­nowa), gdy dysk zostaje usu­nięty z doj­ścia bocz­nego, które nie wymu­sza prze­su­nię­cia korzeni;

- ALIF (ante­rior lum­bar inter­body fusion) — przed­nia lędź­wiowa sta­bi­li­za­cja mię­dzy­trzo­nowa), doj­ście do dysku od przodu, przez jamę brzuszną;

- XLIF (extreme late­ral lum­bar inter­body fusion) — eks­tre­mal­nie boczna lędź­wiowa sta­bi­li­za­cja mię­dzy­trzo­nowa,  wej­ście z boku krę­go­słupa, poprzez mię­sień lędźwiowy.

Naj­da­lej po pól roku (cza­sem do 9 m-cy) docho­dzi do zla­nego zro­stu kost­nego mię­dzy połą­czo­nymi trzo­nami kręgów.

Jak przy każ­dej inter­wen­cji chi­rur­gicz­nej, tak i tu może dojść do powikłań.

Naj­częst­szym jest uszko­dze­nie korzeni ner­wo­wych, co obja­wia się zabu­rze­niami czu­cia lub czę­ścio­wym pora­że­niem mię­śni koń­czyn. Ist­nieje też ryzyko uszko­dze­nia naczyń krwio­no­śnych prze­bie­ga­ją­cych bez­po­śred­nio przed kręgosłupem.

Ponad to, po sta­bi­li­za­cji nawet poje­dyn­czego seg­mentu, naj­czę­ściej docho­dzi do przy­spie­szo­nej dege­ne­ra­cji seg­men­tów sąsied­nich. Praw­do­po­do­bień­stwo wystą­pie­nia zwy­rod­nień sąsied­nich seg­men­tów jest tym więk­sze, im wię­cej seg­men­tów zostało pod­da­nych stabilizacji.

Rza­dziej wyko­nuje się artro­dezę, czyli sta­bi­li­za­cję sztywną. Polega ona na zasto­so­wa­niu sztyw­nych kla­tek węglo­wych, poli­me­rów lub mate­ria­ółw biow­chła­nial­nych. Sztywne implanty, sta­no­wią pod­porę w miej­scu po usu­nię­tym wcze­śniej dysku i stają się swo­istym rusz­to­wa­niem dla zro­stu kostnego.

Pozo­stają w krę­go­słu­pie na stałe lub ule­gają bio­de­gra­da­cji i prze­ra­sta je nowo­wy­two­rzona kość. Usztyw­nie­nie krę­go­słupa na jed­nym lub więk­szej ilo­ści pozio­mów sprzyja powsta­wa­niu dys­ko­pa­tii na pozio­mach wyż­szych i niż­szych od operowanego.

  A.W.

Jeżeli masz jakieś pyta­nia doty­czące tego tematu pro­simy o kon­takt : kontakt@fizjoinformator.pl