Oste­opo­roza – zwana jest także ‘’cichym zło­dzie­jem kości’’, ponie­waż nie daje obja­wów bólo­wych, a pro­wa­dzi do zła­mań i poważ­nych powikłań.

Oste­opo­roza jest cho­robą meta­bo­liczną kości, obja­wia­jącą się utratą masy kost­nej. W sku­tek tego kości staja się zrze­szo­to­wiałe jak sito i bar­dzo kru­che. Choć doty­czy wszyst­kich kości w orga­ni­zmie, naj­czę­ściej zła­ma­niu ule­gają kręgi, kości przed­ra­mie­nia i bio­dra. Zda­rza się , że kości są tak słabe, że zła­ma­nie nastę­puje na sku­tek pod­par­cia czy zawa­dze­nia, a nie groź­nego upadku. Do zła­mań nie musi dojść, jeżeli szkie­let jest obu­do­wany solid­nym apa­ra­tem mięśniowym.

Oste­opo­roza dotyka głów­nie kobiety po 55 roku życia, co sta­nowi 30% wszyst­kich po meno­pau­zie, a 80% wszyst­kich cho­rych. Z nie­zro­zu­mia­łych wzglę­dów wiele osób nie­chęt­nie pod­daje się tera­pii, nie zda­jąc sobie sprawy z faktu, że oste­opo­roza stwa­rza więk­sze ryzyko zacho­ro­wa­nia i zgonu niż nie­je­den nowotwór.

Świa­towa Orga­ni­za­cja Zdro­wia (WHO) podaje, że każ­dego roku na świe­cie docho­dzi do 1,6 mln zła­mań kości udo­wej. Prze­wi­dują, że w 2025 roku ich liczba zwięk­szy się do 4 mln, a w 2050 do 6 mln, a już teraz co 22 sekundy docho­dzi na świe­cie do zła­ma­nia krę­gów krę­go­słupa na tle zaawan­so­wa­nej osteoporozy.

Obni­ża­nie wzro­stu z wie­kiem i coraz częst­sze bóle ple­ców wielu ludzi uznaje za zwy­kły objaw sta­rze­nia, a tym­cza­sem czę­sto jest to sku­tek zła­mań krę­gów na tle osteoporozy.

A każde kolejne tego typu zła­ma­nie zwięk­sza ryzyko następ­nego aż dziesięciokrotnie.

Nie­które powi­kła­nia oste­opo­ro­tyczne sta­no­wią zagro­że­nie dla życia. Zła­ma­nia krę­gów mogą dopro­wa­dzić do zapad­nię­cia mostka i kło­po­tów z oddy­cha­niem. Po zła­ma­niach szyjki kości udo­wej pacjent naj­czę­ściej musi spę­dzić wiele tygo­dni unie­ru­cho­miony w łóżku. Kon­se­kwen­cją są czę­sto zapa­le­nie, zakrzepy, rzadko kto odzy­skuje potem pełną spraw­ność. W efek­cie sza­cuje się, że co trzeci męż­czy­zna i co czwarta kobieta po roku od tego rodzaju urazu umiera. Jedna trze­cia z tych co prze­żyli kry­tyczny pierw­szy rok już nigdy nie wraca do samodzielności.

Więk­szość z cho­rych na oste­opo­rozę cierpi rów­nież na depre­sję, spo­wo­do­wana wie­lo­miej­sco­wym bólem i obni­że­niem rucho­wej jako­ści życia. 

Naj­sku­tecz­niej­szym bada­niem jest den­sy­to­me­tria, czyli okre­śle­nie gęsto­ści mine­ral­nej kości, wyko­nane na kilku typo­wych kościach: udo­wej, pię­to­wej, przed­ra­mie­nia, krę­go­słupa. Sko­re­lo­wa­nie tych wyni­ków z innymi czyn­ni­kami ryzyka (wiek, płeć, BMI itp.) czyli metoda FRAX, pozwala oce­nić ryzyko zła­ma­nia nawet z 10-letnim wyprze­dze­niem. Taka pro­gnozę ryzyka zła­ma­nia można prze­pro­wa­dzić samemu na stro­nie inter­ne­to­wej www.oste­opo­roza.pl.

Oste­opo­rozy nie można cał­ko­wi­cie wyle­czyć, ale można zmniej­szyć ryzyko zła­mań, pod warun­kiem wcze­śnie pod­ję­tego lecze­nia. Cho­roba zaczyna się roz­wi­jać  na ogół po 50 roku życia i dopiero po 10–12 latach powo­duje znisz­cze­nia na tyle duże, ze gro­żące złamaniami.

Nie­stety w Pol­sce leczy się jedy­nie 200 tysięcy ludzi, choć sza­cuje się, ze cho­rych jest 3 mln, a zagro­żo­nych 8 mln.

Oprócz sta­łego zaży­wa­nia zale­co­nych leków należy przyj­mo­wać wapń i wita­minę D3 i dużo się ruszać. Szcze­gól­nie pole­cany jest marsz i TaiChi.

Cho­dze­nie z kijami, czyli Nor­dic Wal­king, w porów­na­niu do zwy­czaj­nego mar­szu anga­żuje  rów­nież mię­śnie koń­czyn gór­nych i tuło­wia,  co pro­wa­dzi to do więk­szego ich wzmoc­nie­nia niż przy zwy­czaj­nym cho­dze­niu czy bieganiu.

Nor­dic Wal­king może upra­wiać każdy bez względu na wiek, płeć, kon­dy­cję czy wagę ciała. Można go upra­wiać wszę­dzie, potrzebne są kije i dobre buty.

Tai Chi to rodzaj ćwi­czeń ruchowo-oddechowych, zna­nych i popu­lar­nych w Chi­nach od kil­ku­set lat. Przy­po­mina powolny taniec lub układ sztuki walki — polega na wyko­ny­wa­niu płyn­nych ruchów w połą­cze­niu z tech­ni­kami odde­cho­wymi. Jest szcze­gól­nie pole­cana dla osób star­szych ze względu na bez­pie­czeń­stwo wyko­ny­wa­nia, sku­pie­nie, kon­cen­tra­cję na rów­no­wa­dze i świa­do­mym oddy­cha­niu. Jak każdy wysi­łek fizyczny popra­wia nastrój, zmniej­sza stres, popra­wia poczu­cie rów­no­wagi, ale jest dozwo­lona dla tych, któ­rzy nie mogą upra­wiać wielu innych sportów.

A.W.

 Jeżeli masz jakieś pyta­nia doty­czące tego tematu pro­simy o kon­takt :   kontakt@fizjoinformator.pl