Rehabilitacja po leczeniu uszkodzeń chrząstki stawowej jest długa i wymagająca, dlatego niezwykle ważnym elementem jest to, aby pacjent postępował zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty.Przede wszystkim należy zadać pytanie, „ dlaczego rehabilitacja trwa tak długo”? Głównie ma to związek z czasem, jakiego potrzebują nowe komórki chrząstki, aby rozwinąć się i osiągnąć swoją dojrzałość. Należy podkreślić,że w chrząstce proces ten przebiega wyjątkowo powoli.
Rehabilitacja musi być dostosowana do adaptacji chrząstki i dlatego trwa ona dłużej niż programy rehabilitacji w leczeniu uszkodzeni innych tkanek. Jeżeli rehabilitacja przebiega zbyt szybko ( jest zbyt agresywna) to nowa chrząstka po leczeniu jest poddana zbyt dużym siłom i jako najsłabsze ogniwo może nie spełnić naszych oczekiwań.
Głównym celem procesu rehabilitacji jest bezpieczne przywrócenie funkcjonowania pacjenta, przy jednoczesnej ochronie i ułatwianiu adaptacji leczonej tkanki. Jest to najtrudniejszy element całej rehabilitacji ze względu na dużą wrażliwość leczonej chrząstki po zabiegu. Z jednej strony musimy chronić nową tkankę przed nadmiernymi obciążeniami a z drugiej kontrolowane ruchy są konieczne dla zdrowienia, odżywiania i przywracania jej funkcji. To jest najważniejsza z przyczyn, dla których pacjent, fizjoterapeuta i chirurg muszą iść zgodnym rytmem. Kluczowe znaczenie ma tutaj wzajemna komunikacja.
Wczesne, odpowiednio dobrane i kontrolowane ruchy są ważne dla przebiegu procesu naprawczego w chrząstce stawowej, ale każde nadmierne obciążenie zwiększa ryzyko niepowodzenia zabiegu.
Poniżej dwa główne sposoby, jak obciążenia mogą wpływać na naprawę chrząstki:
- Cykliczne naprężenia ściskające pojawiają się wtedy, gdy jedna powierzchnia stawowa przyciskana jest na krotko do przeciwległej powierzchni stawowej, a następnie nacisk jest zwalniany, co pozwala uciśniętej chrząstce stawowej powrócić do pierwotnego kształtu. Jest to korzystne dla chrząstki stawowej, ponieważ jest ona wtedy naturalnie odżywiana w obrębie stawu, zaś naprężenia ściskające ułatwiają jej adaptację i wzrost grubości.
- Naprężenia ścinające pojawiają się wtedy, gdy dochodzi do ślizgu jednej powierzchni stawowej względem drugiej. Należy unikać ich zawsze, jeśli to tylko możliwe. Rozrywają one włókna chrząstki stawowej, co powoduje jej zużywanie
Istnieje wiele sposobów opracowania programu rehabilitacji ale najważniejsze by podczas planowania wziąć pod uwagę:
- Umiejscowienie uszkodzenia chrząstki
- Rozmiar uszkodzenia chrząstki
- Ewentualnie inne zabiegi ( rekonstrukcja ACL, naprawa łąkotki)
Indywidualny program prowadzi pacjenta przez kilka etapów i jest opracowany tak, aby korespondował z czasem, jakiego potrzebuje organizm, aby wyzdrowieć, a naprawiona tkanka osiągnąć dojrzałość.
Wczesny etap rehabilitacji zaczyna się bezpośrednio po operacji, a jej celem jest ochrona tkanki poddanej leczeniu. Najczęściej pacjent dostaje szynę CPM(polecamy www.szynoteka.pl), czyli urządzenie do biernego zginania kończyny dolnej. Dzięki niej już od pierwszych dni możemy pracować nad zakresem ruchu stawu kolanowego, ale też odżywiamy nową tkankę. Jako alternatywa dla szyny mogą być ślizgi piętą po gładkiej powierzchni, ewentualnie ćwiczenia z deskorolką.
W pierwszych tygodniach po zabiegu, ciężar jaki można będzie przenosić na operowana nogę będzie ograniczony i pacjent porusza się o kulach i w ortezie ( stabilizatorze chroniącym staw kolanowy). Intensywność programu obciążania i zwiększania aktywności będzie różnych osób i będzie dobierana indywidualnie. Dlaczego? Ponieważ zależy od lokalizacji naprawianego uszkodzenia chrząstki stawowej ( kłykieć kości udowej, rzepka, powierzchnia rzepkowa na kości udowej). Duże znaczenie ma też rozmiar ubytku (czym większy tym dłużej go chronimy), a także to czy ubytek był otoczony zdrową chrząstką czy nie.
Proces naprawy chrząstki jest powolny– rehabilitacja może trwać do roku, a nawet dłużej. Czas trwania rehabilitacji wpływa na normalne codzienne życie i o tym należy uprzedzić pacjenta przed operacją. Trzeba uświadomić go o ograniczeniach związanych z transportem, opieką nad dziećmi czy obowiązkami domowymi.
Podjecie procedury naprawy chrząstki stawowej dotyczy nie tylko samego pacjenta, lecz także może mieć wpływ na jego najbliższe środowisko.
Więcej na temat chrząstki https://www.fizjoinformator.pl/chrzastka-o-co-tyle-zamieszania/
Więcej na temat chondromalacji https://www.fizjoinformator.pl/chondromalacja/
Leczenie zachowawcze zmian zwyrodnieniowych https://www.fizjoinformator.pl/zwyrodnienia-stawu-kolanowego-leczenie-zachowawcze/
E.K.
Jeżeli masz jakieś pytania dotyczące tego tematu prosimy o kontakt : kontakt@fizjoinformator.pl