W końcu mamy zimę, śnieg, lód i  inne atrak­cje, a więc zwięk­szone ryzyko upadków.

Jak podaje “Emer­gency Medi­cine Jour­nal”: wzrost lub spa­dek tem­pe­ra­tury o 5 lub wię­cej stopni Cel­sju­sza ma wyraźny wpływ na liczbę ura­zów, z któ­rymi pacjenci zgła­szają się na izbę przy­jęć.  A dokład­nie spa­dek tem­pe­ra­tury mini­mal­nej o 5 stopni z dnia na dzień prze­kłada się na 3% wzrost poważ­nych wypad­ków wśród doro­słych, a poja­wie­nie się śniegu i lodu zwięk­sza liczbę wypad­ków (pośli­zgnię­cia, upadki, wypadki samo­cho­dowe) o 8% – usta­lili naukowcy z War­wick Uni­ver­sity, ana­li­zu­jąc przy­padki 60 tys. pacjentów.

Sta­ty­styki podają, ze 5–10% wszyst­kich upad­ków koń­czy się zła­ma­niem kości.

Ryzyko upadku zwięk­sza się z wie­kiem: na 100 osób przy­pada rocz­nie 47 upad­ków wśród ludzi w wieku 70–74 lata i wię­cej wśród star­szych. 20% z tych wypad­ków koń­czy się poważ­nym ura­zem. Kobiety upa­dają czę­ściej niż męż­czyźni, ale ich upadki są obar­czone mniej­szym ryzy­kiem kontuzji.

Naj­częst­sze przy­czyny upad­ków zwią­zane z wie­kiem to min.: zmiany orto­sta­tyczne przy zmia­nie pozy­cji, osła­bie­nie mię­śni, zabu­rze­nia rów­no­wagi, osła­bie­nie wzroku, zwy­rod­nie­nia krę­go­słupa i zabu­rze­nia neurologiczne.

Naj­częst­sze zimowe zła­ma­nia doty­czą oko­lic nad­garstka, szyjki kości udo­wej i trzo­nów kręgosłupa.

Czę­stym powi­kła­niem po upadku u osób star­szych jest zła­ma­nie w obrę­bie szyjki kości udo­wej. 50% osób cho­dzą­cych przed takim zła­ma­niem, po nim już wymaga opieki i nie wstaje z łóżka przez kolejne mie­siące. Zaś następ­stwem unie­ru­cho­mie­nia może być: zapa­le­nie płuc, zaka­że­nie układu moczo­wego, zabu­rze­nia krą­że­nia obwo­do­wego, zakrze­pica żyt głę­bo­kich, odle­żyny. Wiele z tych powi­kłań może osta­tecz­nie pro­wa­dzić do śmierci.

25% star­szych osób, które się prze­wró­ciły, doświad­cza zespołu poupad­ko­wego, który obja­wia się lekiem przed poru­sza­niem się i może pro­wa­dzić do depresji.

Jak zapo­bie­gać zimo­wym urazom:

-         nosić obu­wie z grubą pode­szwą, naj­le­piej  anty­po­śli­zgową

-         mieć wolne ręce, aby zamor­ty­zo­wać ewen­tu­alny upa­dek, czyli zamie­nić torby na plecak

-         dbać o kon­dy­cje fizyczną i ćwi­czyć rów­no­wagę, np. sto­jąc na podusz­kach reha­bi­li­ta­cyj­nych lub bosu (https://www.fizjoinformator.pl/bosu-a-kto-to-taki/)

-         sto­so­wać zdrową dietę w celu wzmoc­nie­nia kości, a więc spo­ży­wać pro­dukty bogate w wapń i roz­sąd­nie korzy­stać ze słońca

-         osoby star­sze mogą się ase­ku­ro­wać laską, kulami lub balkonikiem

-         nauczyć się ‘’mądrze’’ upadać

‘’Mądrze’’ czyli jak? Przede wszyst­kim sta­ra­jąc się kon­tro­lo­wać upadek.

Gdy już czu­jesz, że się nie wybro­nisz i zaraz prze­wró­cisz, nie broń się i pozwól na to. Jeśli za wszelka cenę będziesz strać się utrzy­mać rów­no­wagę, zapewne wyko­nasz sztywne, nie­kon­tro­lo­wane ruchy, które zwięk­szą ryzyko kontuzji.

Kiedy zaczy­namy tra­cić rów­no­wagę, sta­rajmy się nie patrzeć w dół i nie machać rękami, gdyż to jesz­cze bar­dziej wytrąca z rów­no­wagi. Posta­rajmy się mak­sy­mal­nie roz­luź­nić i obni­żyć śro­dek cięż­ko­ści. Bez­piecz­niej jest upaść tro­chę na bok, niż pro­sto do przodu lub do tyłu.

Po upadku można spró­bo­wać deli­kat­nie się tur­lać, co redu­kuje siłę zderzenia.

Uni­kaj upadku na kolana i łok­cie, sta­raj się prze­nieść siłę upadku na bio­drach i ramiona, ale głów­nie chroń krę­go­słup i głowę.

Po upadku nie zry­waj się od razu na nogi, myśląc, ze głu­pio wyglą­dasz. Poleż chwilę, pood­dy­chaj spo­koj­nie i sprawdź czy możesz ruszać koń­czy­nami. Jeśli poczu­jesz zawroty głowy i/lub mdło­ści, wezwij pomoc bo możesz mieć wstrząs mózgu. Kon­tu­zje sta­wowe nie muszą boleć od razu – jeżeli parę godzin póź­niej lub dnia następ­nego koń­czyna spuch­nie i będzie bole­sna, to dłu­żej nie cze­kaj i udaj się do lekarza.

A.W.

Jeżeli masz jakieś pyta­nia doty­czące tego tematu pro­simy o kon­takt : kontakt@fizjoinformator.pl